De BSA fiets van de ABL. Meestal wordt deze fiets foutief omschreven als BSA fiets. Vanwaar komt nu die benaming : tijdens het begin van de Eerste wereldoorlog werd het Belgische leger systematisch teruggedrongen en kwam er een tekort aan allerlei materiaal waaronder ook fietsen. Tijdens de veldtocht 1914 maakte men al gebruik van allerhande opgeëiste fietsen. Om een complex verhaal kort te maken werden sinds het Belgische leger achter de Ijzer zat materiaal aangekocht in het buitenland. Hierdoor werden verschillende firma’s voor offertes aangeschreven. Onder andere BSA die voornamelijk wapens, fietsen en fietsonderdelen maakten schakelde door de oorlog over op een grotere productiecapaciteit. Hierdoor werden door het Belgisch leger ook fietsen van het merk BSA aangekocht. Deze fietsen waren met een stangenremsysteem uitgerust en stonden in het Belgisch leger bekend als BSA fiets. Het probleem stelde zich eigenlijk toen al omdat er fietsen bij The Sun, James, Enfield en BSA werden gemaakt. Maar in de ABL-volksmond bleef het BSA. Je kan het best vergelijken met het toestel waarmee je foto’s maakt en Kodak wordt genoemd, in België verstaat iedereen je, ondanks dat het een merknaam is. Die benaming bleef tijdens het interbellum. Officieel heten de toenmalig nieuw geproduceerde fietsen T.m. 1 wat staat voor Type militaire 1. Deze was een Belgisch product met de BSA model 1915 als voorbeeld en lijkt er van ver op, met stangenremmen. De fiets heeft wel andere type bagagerek, de model 1929 (plateau met gaatjes) en wapenhouder. Deze wapenhouders zijn ingevoerd in 1915, afgeschreven vanaf 1923, terug ingevoerd in 1930 tot 1934 en dan definitief vervangen door het type kolfbak en lederen draagstel aan het balhoofd. Het type daarna vanaf 1940 geproduceerd heet niet Tm 2 maar A.B.39 wat staat voor Armée Belge model 1939 en is officieel uitgerust met 2 kabelremmen maar bestaat ook met één kabelrem en een terugtraprem NOVO Husqvarna. Na de 18 daagse veldtocht zie je op foto’s soms Duitsers met deze fietsen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog word in Engeland een Belgische onafhankelijke Brigade opgericht die ook uitgerust is met de Mk V en MkV* fiets van het Engelse leger. De MkV met een stangenrem voor en een eadie coaster terugtraprem en de MkV* met twee stangenremmen voor en achter. De vroegste productie gegevens zijn er aan de hand van onderdelen die uit 1939 gedateerd zijn. Een bagagerek uit 1934 is waarschijnlijk afkomstig van een late MkIV en MkIV*, de voorloper die in de jaren 30 in het Engelse leger nog in gebruik was. De geweerhouders zijn enkel voorzien voor de SMLE geweren ondanks foto’s met de BREN en STEN gun erin. De vroegste foto’s tot nu toe gevonden zijn op Kreta genomen in 1941 door de Duitsers. De fietsen werden geproduceerd bij Enfield, Royal Enfield, Phillips en ook BSA. Na de Tweede Wereldoorlog werden alle Europese legers opnieuw opgericht en geherstructureerd met Engels en Amerikaans legermateriaal. Het Belgische leger heeft onder de befaamde Lend-Lease contracten ook de Mk V en MkV* in gebruik genomen. Een feit is dat vele van deze fietsen tot in de jaren 90 in den ABL in gebruik waren en ook de benaming BSA fiets hielden. De verwarring word alleen maar groter omdat vele verzamelaars zelfs menen en verder vertellen dat deze fietsen vooroorlogs zouden zijn. Het bagagerek lijkt op het Belgische model in Engeland gemaakt tijdens de Eerste Wereldoorlog. Het verschil is goed te zien op foto’s het frame is 24inch terwijl de vooroorlogse Belgische fietsen 22inch zijn. Die vijf centimeter verschil in balhoofd hoogte zijn duidelijk te zien. De driekleurig emaille rijplaat is van het model zoals oorspronkelijk vanaf 20 november 1934 ingevoerd, veelal zie je bijgeschilderde en zelfs ABL aangemaakte platen (vergelijkbaar met de nummerplaten van andere voertuigen). We zijn er nog altijd niet uit welke platen voor- of naoorlogs zijn, per serie van nummers zijn er afwerking- en detailverschillen. Bij elke fiets is een inschrijfboekje voorzien waarin de fiets geregistreerd, zijn toebehoren, mutaties en reparaties staan. Na de Lend-Lease periode werden de markering ABL in het frame geslagen. Ze werden toen ook aangepast aan het modernere verkeersreglement denk maar aan reflectors en verlichting. Ook kettingkasten waren ABL aanpassingen alsook veelvuldige reparaties ten koste van originele onderdelen. De fietsen werden ook soms meermaals herschildert zowel professioneel als occasioneel met de borstel, soms hangen de haren nog in de verf. Je vind ze terug in verschillende musea en verzamelingen. Zelf hebben we al een honderdtal serienummers genoteerd van nog bestaande fietsen of frames. Philip en Daisy